Blog

Çini çok eski dönemlerden beri hayatımızda olan bir sanattır. Osmanlı döneminde pek çok mimari yapıda, dekorasyon ürünlerinde kullanılmıştır ve halen yaygın olarak yapılıp satılmaktadır. Çini renkleri ise canlı ve parlak oluşları ile nam salmıştır. Çoğu çinide desenden çok renkler ön planda kullanılmaktadır. Osmanlı döneminde İznik ve Kütahya’da renkli sırlama teknikleri, çok renk kullanımı gittikçe yaygınlaşmıştır.

İznik Çinisi

İznik çini renkleri daha çok kırmızı ve beyaz hamur kullanılır. Kırmızı renginde sgrafitto, alip ve milet işi isimli 3 teknik bulunur. 14. ve 15. yüzyıllarda bu teknikler günlük kullanım çinilerinde kullanılmıştır. Milet işi ise beyaz astarlı, mavi-beyaz dekorlu bir tekniktir ve 15. yüzyılda neredeyse hep o kullanılmıştır. 15. yüzyılın sonlarına doğru renkler saydama doğru kaymaya başlamıştır. Mavi-beyaz çini desenleri, çiçekler, kıvrımlar yaygınlaşmaya başlamıştır.  1530 yıllarında ise mavi-beyaza soluk firüzen, mangan moru ve adaçayı yeşili eklenmiştir. Tabak ve kase yapımında bu renkler yaygın olarak kullanılmıştır. 16. yüzyıla gelindiğinde ise yeşil, firuze ve siyah ile kırmızı kullanılmıştır. Şeffaf sıraltında ise kabarık mercan kırmızısı hakim olarak çiçek motiflerinde kullanılmıştır. Bu tonlar özellikle türbe, cami ve medreselerde de kullanılmıştır.

Kütahya Çinisi

Kütahya çinisi 14. Yüzyılda İznik’ten gelmiştir. Özellikle 16. yüzyılda, İznik’te çok sık kullanılan koyu mavi tonu Kütahya Çini renkleri olarak adlandırılmıştır. 18. Yüzyıla gelindiğinse ise en çok parlak ve canlı renkler kullanılmıştır.

Çanakkale Çinisi

İznik ve Kütahya’dan daha az farklı Çanakkale Çini renkleri kullanılmaktadır. Bunlardan en göze çarpanları kırmızı, koyu sarı, koyu yeşil, kahverengi sırlardır. Özellikle 18. yüzyılda kobalt mavisi, süt beyazı, manganez moru gibi farklı tonlara da yer verilmiştir.

Renkli Sır

Çini yapımında oldukça önemli bir adım olan sırlamada  renkli sır da kullanılır. Bu türde en çok mavi, mor, firuze, yeşil, kiremit kırmızısı, beyaz, kahverengi ve siyah kullanılır. Eğer sahte minai tekniği kullanılacaksa lacivert sır üstüne renkli işlemeler yapılır. Özellikle mimari yapılarda firuze, sarı, beyaz ve siyah sırlı tuğlalar kullanılırken yazı şeritlerinde mavi, firuze ve beyaz renkleri ağırlıklı yer alır. 1539 yılında Şehzade Mehmed Türbesi’nde dönemin en popüler ve özgün deseni, yaprak motifi kullanılmıştır. Bu motifte sarı, yeşil, patlıcan moru, mavi, siyah ve beyaz kullanılmıştır. Mavi, yeşil ve firuzenin yanında pembe de kullanılması tatlı bir uyum sağlamıştır. Bu dönemde sarı daha az kullanılmıştır.