Blog

Türk süsleme motifleri arasında önemli bir yeri olan Hata-i motifi, tezhip, cilt, tekstil ve çinide çok sık kullanılmaktadır.

Hata-i dediğimizde doğada bulunan çiçeklerin dikine kesitinin üsluplaştırılmasıyla oluşturulan bir motif söz konusu olur. Çini, tezhip, tekstil ve cilt sanatında çoğunlukla simetrik biçimde çizilen bir motiftir. Köşebent ve bordür kısımlarında bulunan bu motifler genelde şemselerde de yer almaktadır. Bu motifin Hatay, Hatay, Hata isimleri olarak da bilindiği ifade edilmektedir.

Motifin kısımları şu şekildedir:

• Çiçeğin göbek kısmında tohumları bulunduğu meşime vardır. Meşimenin altında da sapın çiçeğe birleştiği nokta vardır.
• Çiçeğin kaidesi çanak bölümü şeklindedir.
• Meşime”nin etrafını çeviren ve çiçeğin renkli kısmında taç yapraklar bulunur.

Yazma Sanatında Hata-i Motifi

Hata-i motifi Türk Çini Sanatı’nda, özellikle de yazma eser ciltlerinde önemli bir süsleme çeşididir. Birçok el yazması kitapta bu motifi sıklıkla görebilirsiniz.

Gösterişli bir dokusu olan ve çoğu kişinin tanıdık bulacağı bu motif, değişik çiçek türlerinin kullanılmasıyla elde edilir. Beş yapraklı olan çeşitlerini süsleme sanatında sıklıkla görmek mümkün olmaktadır. Penç motifi ve çarkıfelek motifleri en sık kullanılan motif çeşitlerinden biri olarak dikkat çekmektedir. Çeşitli yaprak kıvrımları ve özelliklerini kullanarak motifi daha özel bir hale getirmeniz söz konusu olabilir. Oval şemse, salbek şemsesi ve miklep şemsesinin zemin kısımları yaldız ile renklendirilirken, motifler derinin kendi renginde bırakılmıştır. Deri cilt yapımında kullanılan yaldızlar ve renklendirmelerle çok şık görünen alanların yaratılması mümkün olmaktadır.

Simetrik Hata-i Motifleri

Hata-i motifi çoğu zaman tercih edilen simetrik motiflerle öne çıkmaktadır. Penç adı verilen bu sistemlerle değişik uygulamalar yapılmaktadır. Genel hatlarda devam edecek olan bu süslemeler çok daha başarılı bir şekilde sonuçlanacak olan süslemeleri gerçekleştirmektedir. Bu şık motiflerin kullanıldığı alanlarda tercih edeceğiniz desen çalışmalarıyla çizim karakterleri de belirlenmiştir.

Serbest ve simetrik tarzda düzenleme, şemse formu dahilinde merkezsel düzenleme gibi işlemleri Hata-i çini motifleriyle oluşturabilirsiniz. Minyatür, hat, cilt ve benzer sanat unsurlarının söz konusu olduğu durumlarda çok sayıda materyal üzerinde bu uygulamaları bulundurulması söz konusu olabilir.