Anadolu Beylikleri ve Erken Osmanlı el sanatı ürünü olan seramiklerde kullanılan milet işi hakkında size bilgi vereceğiz.
Milet işi seramikler hakkında Sarre, 1935 yılında Beylikler Dönemi ürünleri olan seramikleri bu isimle adlandırmıştır. Ancak 1963 yılında yapılan İzmir Çini Fırınları Kazıları araştırması sonrası bu üretimin İznik’te gerçekleştiği ortaya çıkmıştır. Milet işi, halkın ihtiyaçlarını karşılamak için yapılan seri üretim seramikler olarak bilinmektedir. Erken Osmanlı ve Beylikler devrinde İznik, Bergama gibi illerde de görülmüştür. Genelde kırmızı renkli bir seramikten üretilen Milet İşi, yumuşak, kırmızı ve kaba hamurlu seramiklerden oluşmuştur.
Milet İşi Seramiklerin Çeşitleri
1. Böhlendörf Arslan bu seramikleri iki gruba ayırır. İlk grupta, açık kahverengi hamurun mika katkılı ve ince , hantal halde olduğu bunun Milet’te bulunan kilin özelliği olduğu ifade edilmiştir. Diğer grupta ise açık kahverengi katkısız bir hamurdan üretildiği açıklanmıştır. Bu seramiklerin kuvars katkılı çeşitleri de bulunmaktadır.
Kobalt mavi renkteki seramikler de çok sık kullanılmaktadır. Kobalt mavilerin zamanla laciverte dönüştüğü bilinmektedir. Bununla birlikte yeşil, firuze, siyah, kırmızı ve manganez moru renkleri de kullanılmakadır. Genelde bezemesinde üç yöntem kullanılmaktadır:
- İlk yöntemde çizilen desenlerin kontör içine alınması sağlanır.
- İkinci yöntemde konturların ince aletlerle kazınması sağlanır.
- Son yöntemde ise kontursuz olarak ele alınan desen ortaya çıkarılır. Fırça darbelerinden yararlanılır
Seramiklerdeki Form Tipleri
Milet işi seramiklerde çiçek, Rumi, yaprak, kırık dallar, palmet, yıldız, altıgen, rozet gibi birçok değişik şekil uygulanmaktadır. Geometrik bezemelerin kullanıldığı seramiklerin yanı sıra kuş, balık gibi figürler de tercih edilmektedir.
Yapılan kazıların sonucunda ortaya çıkan kaynaklarda değişik formların oluştuğu görülmektedir. Yayvan gövdeli, dışa çekik olan tabaklar kullanılmış ve genelde büyük boyutlar dikkat çekmiştir. Serbest fırça figürlerinin yanı sıra, balık figürleri de çok sık tercih edilmiştir. Küresel gövdeli halka kaideli kaseler, konik gövdeli halka kaideli kasele, yayvan gövdeli ve küresel gövdeli kaseler, çukur ve konik gövdeli tabaklar kullanılmaktadır. Sadece tek bir motif değil, birçok farklı motif ve bezemenin milet işi seramiklerde kullanıldığı görülmektedir.
