Çini Anadolu’da yıllar boyu en önemsenen sanat dallarından biri olmuş mimariden mutfak gereçlerine kadar hayatın içine girmiştir. Çini yapımı Kütahya ve İznik bölgelerine göre farklılık gösterir. Aralarındaki farklılık İznik çiniciliğinde çinilerin kuvarsttan yapılması Kütahya çiniciliğinde ise genellikle kil kullanılmasıdır. İlk aşamada toprak hamuru yapılır. Bu toprak hamuru birkaç maddenin karışımıyla elde edilir. Bunlar kaolen, tebeşir, kum ve buna benzer maddelerdir. Çamur kıvamı verilir içinde hiçbir yabancı maddenin kalmaması için süzülür. Bu hamur istenen biçimde şekillendirilir. Kurumaya bırakılır ardından istenen beyazlığı elde etmek için astarlama işlemi yapılır.
Astarlanan cisim 900 derecede pişirilir. Pişirilme işleminden sonra cisime bisküvi de denilebilmektedir. Bu aşamada cisim oldukça kırılgan olduğu için bu şekilde adlandırılır. Kağıtla kaplanan yüzeye istenen desen çizilir açılan iğne deliklerinden kömür tozu yardımıyla geçilir. Ardından siyah çini boyasıyla desen belirginleştirilir böylece tamamlanır. Kalan alanlar tercihe göre istenen renk ile doldurulur. Sırlama işleminden sonra tekrar yavaş yavaş pişirilir ve parça son halini alır. Pişirilmesi kadar soğutulması da önemlidir. Çatlamaması için bu işlem de yavaş yavaş yapılır.
Çini Yapım Teknikleri
Çini yapımında teknikler farklılık gösterir bu farklılık pişmiş toprağın aldığı şekle ve sırlamaya göre şekillenir. Beş teknikten bahsedebiliriz. Birinci teknik sıraltı tekniğidir. Pişmiş toprağın üstüne ince bir astar sürülür. Astar tabakasının üstüne süslemeler yapılır. Süslemelerin üstüne tekrar sır sürülür dolayısıyla adını süslemelerin sır sürümünden önce yapılmasından alır. Bu teknik Osmanlılarda ve Selçuklularda sıkça kullanılmıştır.
Sırüstü tekniğinde ise pişmiş toprağın üstüne mat sır sürüldükten sonra süslemeler yapılıp fırınlanmaktadır. Minai tekniği sıraltı ve sırüstü tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla oldukça renkli bir yüzey elde edilmesidir. Diğer bir teknik lüster tekniğidir bu teknik çinide madeni bir pırıltı elde etmek amacıyla kullanılır. Lüster teniğiyle çini sanatında farklı bir etki yaratılır. Özellikle 9-10. yy tekniği olarak Mezopotamya ve Suriye’de Abbasi Çinileri üzerinde kullanılmıştır. Lacvardia Tekniği ise Minai Tekniğiyle benzerdir ikisini birbirinden ayıran nokta lacvardia tekniğinde çininin sadece sır üstü tekniğiyle desenlendirilmesidir.
Çini yapım tekniklerini ve farklarını kısaca ortaya koymanız harika olmuş. Saatlerdir böyle bir özet arıyorum. Ayrıca teknikleri anlattığınız sayfalarda da çok güzel örnekler var. Acaba bütün teknikleri siz de hazırlayıp satışını yapıyor musunuz?
Gerçekten de çok yararlı bir içerik olmuş. Ellerinize sağlık.
Gerçekten faydalı bir içerik olmuş. Çiniye meraklı insanlar çok yardımcı. Ben de çok seviyorum ve ilgilenmek istiyorum