15-16.yy’dan beri, Osmanlı saray nakkaşlarından olan Muhammed Şeyh Bayezid tarafından geliştirilen bir üslup olarak Baba Nakkaş motifini ele alıyoruz.
Baba nakkaş 15.yüzyıldan beri saray nakkaşları tarafından kullanılan bir motif şekli olarak dikkat çekmektedir. Önemli saray adamlarından biri olan Baba Nakkaş’ın Fatih Sultan Mehmet Han tarafından kendisine verilen beldede yaşadığı bilinmektedir. Ayrıca Nakşibendi şeyhi olduğu bilinmektedir. Çini motifleri olarak kullanılan birçok desenin popüler olarak tercih edildiği bu üsluplarda belirli bazı formların kullanıldığı gözlemlenmektedir. Rumi ve hata üslubu olarak da bilinen bu üslubun detaylarını sizler için hazırladık
Baba Nakkaş Üslubu
Fatih Sultan Mehmet döneminde yeni bir anlayışla yorumlanan bu motif, rumi ve hatai üslubu olarak bilinmektedir. Baba Nakkaş üslubu ince ve detaylı desenlerle dikkat çekerken, ayrıntıları da şu şekilde belirlenmiştir:
- İri ve ayrıntılı çizilen hatayı motifinin kullanılması
- Küçük ve sade yaprakların kullanılması
- Zemine serpiştirilen küçük bulut parçaların kullanılması
Çeşitli boyutlarda kullanılan hata-i deseni ve taç yapraklar değişik üsluplar uygulanmasını sağlamaktadır. Ağırlıklı olarak beyaz zemine kobalt mavi kullanılarak yapılır. Birçok saray detayında yer alan bu çalışmalar aynı zamanda ilerleyen dönemlerdeki maşrapa ve tabakları da süslemeye başlamıştır.
Osmanlı Çini Sanatında Baba Nakkaş
Baba Nakkaş motifleri Osmanlı çini sanatında son derece önemlidir. İstanbul’da bir nakışhanenin kurulmasına da öncülük eden Fatih, bu sanat çok değer vermiştir. Dönemin Güzel Sanatlar Akademisi olan bu nakışhanelerde çok özel talebeler ve eğitimler verilmekteydi. Fatih fetih sonrası yenileme çalışmalarına önem verdiğinden son derece ciddi çalışmaların yapılmasına öncülük etmiştir.
Osmanlı’ya has bir el sanatları örneği olarak dikkat çeken bu çalışmalar, birçok açıdan önem kazanmıştır. Saray tarafından da daima hürmet görmüştür. Bazı çiçeklerin içine eklenen kıvrımlı yapraklar ve yuvarlatılmış motiflerle titiz bir işçilik sergilendiği görülmüştür. Özellikle ince paralel çizgiler söz konusu olduğundan ince işçilik ürünleri olarak bu sanatın boy gösterdiği bilinmektedir. Osmanlı el sanatları arasında özel bir yeri olan bu uygulamalarla çok şık detaylara hayat verebilirsiniz.
