Osmanlı Çini sanatı, büyük gelişmeler göstererek günümüz kadar ulaşmayı başarmıştır. Özellikle 16. Yüzyılda yine Osmanlı döneminde doruk noktalarını yaşamıştır. Geliştirilen teknikler ve ortaya çıkan sanatkârlar ile toprak pişirilmeden önce üzerine harika desenler çizilmiştir. Çini, mimari yapılarda, köşk, saray, tabak, çanak ve çeşitli yapılarda seramik türü olarak kullanılmıştır.
Bu yazıda Üsküdar Çinili Camii üzerinde yer alan çini süslemelerine değineceğiz. Camii’nin yapısına bakıldığı zaman kaba yonu taş, moloz taş ve pencere kemerleri için tuğla kullanıldığını görmekteyiz. Camiinde bulunan duvarlarda çini süslemeler ile içeriye girdiğiniz an kendinizi geçmiş Osmanlı dönemi içerisinde hissediyorsunuz. Adeta bir sanat eseri olan çini süslemeleri direkt olarak gözlerinize çarpıyor.
Süslemeler Dışarıdan Başlıyor
Üsküdar Çinili Camii için hem iç kısma hem de dış kısma çini süslemeleri yerleştirilmiştir. Dış tarafta yer alan çini süslemeler sıraltı tekniği ile yapılmıştır. Dış cephelerde kullanılan çini tasarımları, camiinin yapılış döneminde olan stilize bitkisel ve natüralist motiflerini bizlere yansıtmaktadır. Cemaat giriş yerinde ise bizleri çiçek motifli çiniler karşılamaktadır. Buradaki çini motifleri yapının tabanından başlayıp 2,5 metre kadar yükseğe uzanmaktadır. Dolayısı ile camii için giriş yerinde boyunuzu aşan çini tasarımları ile karşılaşıyorsunuz. Beyaz zemin üzerine oluşturulmuş çiçek desenleri radyal düzende oluşturulmuştur. Dönemine göre oldukça büyü bir ustalık isteyen bu tasarımların tam olarak kimin yaptığı bilinmemektedir. Çiçek motiflerinde kullanılan renkler ise genellikle koyu mavi, yeşil ve beyaz renkler ağır basmaktadır.
Camiinin En Çok Göz Alan Yeri
Üsküdar Çinili Camii içerisinde dolaştığınız zaman kuşkusuz en çok dikkatiniz çeken yer mihrap olacaktır. Dikdörtgen şeklinde oluşturulan mihrap bölgesinin kendisi ve etrafı tamamen çini süslemeleri ile donatılmış. Mimari olarak estetik bir yapıya sahip olan mihrap üzerindeki çini süslemeleri ile beraber adeta kişileri büyülemektedir. Buradaki çini süslemeleri ise koyu mavi bir zemin üzerine yapılmıştır. Yine çiçek motiflerini göreceğiniz alanda bu sefer S şeklinde birbirine bağlanan stilize çiçekler bulunmaktadır.
Hançer yapraklar ile beraber desteklenen tasarımda kırmızı rengi de eklenerek göz zevkine hitap edecek şekilde boyanmıştır. Çini camii süslemeleri için en çok kullanılan motifin çiçekler olduğunu da belirtmekte fayda var. Genellikle çiçeklerden oluşturulmakta olan çiniler farklı çiçek modelleri ile karşımıza çıkmaktadır. Boyama konusunda da çeşitli değişiklikler gösterilerek bizlere güzel görseller sunulmaktadır. Osmanlı döneminden beri devam eden çini sanatını hem modern hem de Üsküdar Çinili Camiinde olduğu gibi eski örneklerini görmek mümkün olacaktır.
Osmanlı’da o kadar çok eser var ki bu alanda hepsini gidip görmek ve yakından incelemeniz gerek. Ben de Üsküdar’daki bu camiiye gitmiştim. Hayran kaldım. Bu tarz yer önerilerinizi lütfen arttırın. Pandemiden sonra görmek isterim.