Çini, toprağın pişirildikten sonra şekil verilerek süs eşyalarına dönüştürülmesidir. Kütahya çinisi de dünyanın en bilinen çinicilik tekniklerinden bir tanesidir.
Kütahya çinisi bir yüzü sırlı, renkli dekor ve motiflerle işlenmiştir. Çini üretim işlemine çinicilik adı verilir. Türk çini sanatının tarihi Karahanlı dönemine kadar dayanır. Bin yılı aşan geçmişiyle çinicilik sanatını Büyük Selçuklular ve Anadolu Selçukluları’da sıklıkla kullanmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti’nin dağılması sonrasında, Osmanlı Devleti’nde çini sanatında yeni bir dönem ortaya çıktı.
Kütahya’da Çinicilik
Kütahya’nın sembolü sembollerinden biri olmayı başaran çinicilik, önemli bir sanat koludur. Ayrıca çinicilik Kütahya’ da geçim kapısıdır. Friglere kadar uzanan seramik yapımı günümüze kadar gelmeyi başarmıştır.
Kütahya’da seramik sanatı 14.yy.’ın son yarısında başladı. Motif ve renk kullanımı İznik çinileri ile benzerlik gösteriyor. Kütahya çinilerinde daha renk koyu tonlarından yararlanılır. Bu özelliği ile Anadolu Selçuklu çinileriyle benzerdir. Kütahya çiniciliğinin 16 ve 17.yy.’daki durumu hakkında ise pek bilgi bulunmamaktadır. 17.yy’da Kütahya çiniciliği hakkında, Evliya Çelebi bilgi verir. Kütahya çinilerinden bahsederken benzerinin bulunmadığını açıklar. İznik’te çini sanatının düşüş yaşadığı 18.yy’da Kütahya atölyeleri daha da gelişmiş ve yeni bir seramik sanatını ortaya çıkarmıştır.
İznik Çinisi ve Kütahya Çinisi Arasındaki Fark
İznik çinisi ve Kütahya çinisi farkları renk, malzeme katılım oranı gibi bir konuda yer almaktadır. İki çini arasındaki temel farklar;
- İznik Çinisi dört farklı katmanın üst üste eklenmesiyle yapılır. Kütahya çinilerinde de dört katman kullanılır. Ancak bu çini sanatında malzemelerdeki katılım oranı farklıdır.
- Kütahya ve İznik çinilerinde desen ve renkler de değişiklik gösterir.
- Kütahya Çinisi farklı renklerde üretilse de İznik çinisi genel olarak mavi, turkuaz, yeşil ve kırmızı renkleri kullanılır.
- İznik’te üretilen çiniler daha çok saraylara gönderilirdi. Bu nedenle ince işçiliği daha yüksektir.
- Kütahya çinileri ise hem halk hem de saraylara gönderilmiştir. Bu nedenle çinilerde çinilerde hem Hıristiyan hem de İslam motifleri görülebilir.
- İznik çinisinin altyapısında yüksek kuvars ve kalın sır kullanılır. Kütahya çinilerinde ise düşük kuvars ve daha ince sıra yer verilir.
