Blog

El sanatlarında sıklıkla kullanılan lale motifi, Türk kültüründe oldukça önemli bir yere sahiptir. Şiirden çiniye, cam süslemelerinden halı ve kilim desenlerine, medreselerin süslenmesinden mescitlere kadar pek çok alanda karşımıza çıkan lale motifi sıklıkla kullanılır.

Ürünlerimizden bir tanesi olan Kırmızı Benekli Mavi Yapraklı Lale Desenli Tabak, lale figürünün belirgin bir şekilde kullanıldığı bir üründür. Beyaz zemin üzerine mavi çizgilerin çizildiği lalelerden oluşan bu desen adeta bir görsel şölen sunar. Beyaz, mavi ve yeşil renklerin ahenk içinde dans ettiği bu rölyefli tabak, Türk sanat kültürünü yansıtan bir eserdir. 1560 – 1575 yılları arasında Osmanlı’da kullanılan lale ve yaprak desenli orijinal tabak 40 cm büyüklüğündedir.

Lale Figürü Ne İfade Ediyor?

Lale desenli figür, Türk kültüründe ve İslam aleminde farklı anlamlar taşımaktadır. Türk kültüründe aşk, nezaket, zarafet ve güzelliği ifade eden lale Tasavvuf ilminde ise Allah’ın birliğini temsil eder. Lale yapraklarının yukarı doğru açılması dua etmeyi ifade eder.

Lale desenli figür her rengi ile farklı bir anlam yansıtmaktadır. Sarı, sevgi ve hoşgörüyü, kırmızı aşkı, beyaz ise saflık ve temizliği, pembe ise sadakat ve şefkati ifade eder.

Türk Sanatında Lale Figürü

Lale figürü Türk sanatında oldukça önemli bir yere sahiptir. Küçük el sanatlarından büyük mimari eserlere kadar hemen hemen her sanat dalında lale figürünü görmek mümkündür. Lal figürünün Türk sanatında kullanılması Selçuklu dönemine kadar dayanır. Selçuklulardan bu yana Anadolu’da pek çok alanda kullanılan lale figürü çok önemli sanatçıların çok önemli eserlerinde de yer almıştır.

Başta İstanbul olmak üzere pek çok camii, anıtsal bina ve sanat eserinde lale figürü kullanılmıştır. Günümüzde en bilinen lale figürü Selimiye Camii’nde bulunan ters laledir. Bunun yanı sıra Topkapı Sarayı’nda bulunan Yemiş Odası’nın duvarlarında, Rüstem Paşa Camii’nde, Üsküdar Atik Valide Camii’nde ve Sokullu Camii’nde lale motifli çiniler göze çarpar.

Lale’nin en çok kullanıldığı sanat dallarından bir tanesi de ebru sanatıdır. Bunun yanı sıra minyatür sanatında da özellikle Levni’nin eserlerinde lale figürleri dikkat çeker.

Lale desenli figür çini üzerine yapılan işlemelerde de çok sık kullanılır. Çinilerin üzerinde bulunan lale motifleri işlenen kompozisyonlardan bağımsız olarak farklı renklerde işlenmiştir. Çinilerde kullanılan bu motifler eğer göz hizasında olacaksa küçük göz hizasından uzakta olacaksa büyük çizilmiştir. Bu büyüklük çinilerin göz hizasından uzaklığına bağlı olarak büyür.

Lale figürü Osmanlı’da da sıklıkla kullanılmıştır. Özellikle Kanuni Sultan Süleyman zamanında kullanılan tombak miğferlerde, günümüzde Topkapı Sarayı’nda sergilenen silah koleksiyonlarında bulunan at miğferlerinde de lale figürü görülmektedir.