Çini Çamuru Nasıl Yapılır?
Seramik ve çini hamuru hemen hemen benzerdir. Kullanılan malzemeler ve yapısı çok değişiklik göstermez. Sadece pişirme dereceleri, süreleri ve malzemelerin karışım miktarları ile sonuç farklılaşır. Hamurlar ikiye ayrılır. Bunlardan biri gözenekli seramiktir. Gözenekli olduğu içinde içlerine konulan sıvıları sızdırırlar. Diğeri gözeneksiz seramik, diğer adıyla pekez ise tıkız hamurdan elde edilir. Yani daha yüksek ısıda pişirilir ve kalınlaşır, bu sayede sıvı sızdırmaz.
Çini Çamuru için Malzemeler
Çini çamuru elde etmek için malzemeler;
- Silika
- Soda
- Kurşun
Çini Hamuru Hazırlanışı
Öncelikle tüm malzemeler iyice karıştırılır, öğütülür. Daha sonra bir bezden geçirilir. İznik’li, İran’lı ve Kütahya’lı ustalar soda ve silikayı büyük fırınlarda eritir ve öğütülmüş sodalı frit elde edilmiş olur. Bu noktada 2 seçenek yer alır. Bu seçeneklerden birincisinde, sodalı frit soğuk olarak öğütülmüş kursun oksit ile karıştırılır. Karışım soğutulup öğütüldükten sonra yeniden fırına verilir. Fakat ikinci yöntem daha yaygın ve başarılıdır. Bu yöntemde, frit fırınlar kullanılmaz, onun yerine fırın ateşlikleri içine yalaklar yapılır ve bu duvarlar 2-3 cm kalınlığındaki öğütülmüş ıslak kuvars ile kaplanır.
Silika, soda ve kursun karışımı sıvanmış yalağa dökülür, eritilir ve kalsine olması sağlanır. Soğutulduğunda ise cam görünümü elde edilir, tüm kuvars tanecikleri üstünden kazınır ve frit parçalar yıkanır, kırılır, yas öğütme ile öğütülür. Bu yöntem Kütahya’lı ustalar tarafından kullanılır. Artık %80 silika, %10 beyaz kil ve %10 cam frit ile hamur yapmaya hazırdır. Kil ısıtılır ve boza kıvamını alana kadar sulandırılır. Çamur topaklansın diye içine sirke veya üzüm sırası katılabilir. Bu malzemeler çamurun içinde kullanılmasa bile astar karışımda kullanılabilir. Boza kıvamını almış olan çamur, öğütülmüş frit ile silikanın üzerine sürülür ve bu karışım yarım saat çiğnenir. En son suyunu iyice akıtana kadar kurumaya bırakılır.
Seramik Çamuru için Malzemeler
Seramik çamuru için gerekli malzemeler;
- 1 su bardağı mısır nişastası
- 1 su bardağı beyaz tutkal
- 1 yemek kaşığı sıvı yağ
- 2 yemek kaşığı limon suyu
- 1 tutam tuz
Seramik Hamuru Hazırlanışı
Malzemelerden de görüldüğü üzere seramik çamuru veya hamuru basit malzemelerden oluşur, yapımı daha kolaydır. Öncelikle tüm malzemeler metal bir kapta karıştırılır. Üzeri örtülür ve 2 dakika mikrodalga fırınında pişirilir. Ardından çıkartıp karıştırılır ve 1 dakika daha pişirilir. Bu işlem 2 kez yapılır. Sonra 30 saniye pişir çıkar işlemi uygulanır ve 3 kez tekrarlanır. Bu aşamadan sonra hamur elle yoğrulmaya başlanır, sert bir kıvam alana kadar yoğrulur. Daha sonra streç filme kaplanır ve 24 saat dinlendirilir. Bu tarife 1 su bardağı un da eklerseniz tutkalla birleşince daha yapışkan bir hal alır, tutkal unu emer ve mısır nişastası yapışkanlığını alır. Vazelin eklerseniz hamur daha yumuşak olur, krem eklerseniz de hamurun çatlaması engellenir.
