Çini Çamuru Nasıl Yapılır?
Seramik ve çini hamuru hemen hemen benzerdir. Kullanılan malzemeler ve yapısı çok değişiklik göstermez. Sadece pişirme dereceleri, süreleri ve malzemelerin karışım miktarları ile sonuç farklılaşır. Hamurlar ikiye ayrılır. Bunlardan biri gözenekli seramiktir. Gözenekli olduğu içinde içlerine konulan sıvıları sızdırırlar. Diğeri gözeneksiz seramik, diğer adıyla pekez ise tıkız hamurdan elde edilir. Yani daha yüksek ısıda pişirilir ve kalınlaşır, bu sayede sıvı sızdırmaz.
Çini Çamuru için Malzemeler
Çini çamuru elde etmek için malzemeler;
- Silika
- Soda
- Kurşun
Çini Hamuru Hazırlanışı
Öncelikle tüm malzemeler iyice karıştırılır, öğütülür. Daha sonra bir bezden geçirilir. İznik’li, İran’lı ve Kütahya’lı ustalar soda ve silikayı büyük fırınlarda eritir ve öğütülmüş sodalı frit elde edilmiş olur. Bu noktada 2 seçenek yer alır. Bu seçeneklerden birincisinde, sodalı frit soğuk olarak öğütülmüş kursun oksit ile karıştırılır. Karışım soğutulup öğütüldükten sonra yeniden fırına verilir. Fakat ikinci yöntem daha yaygın ve başarılıdır. Bu yöntemde, frit fırınlar kullanılmaz, onun yerine fırın ateşlikleri içine yalaklar yapılır ve bu duvarlar 2-3 cm kalınlığındaki öğütülmüş ıslak kuvars ile kaplanır.
Silika, soda ve kursun karışımı sıvanmış yalağa dökülür, eritilir ve kalsine olması sağlanır. Soğutulduğunda ise cam görünümü elde edilir, tüm kuvars tanecikleri üstünden kazınır ve frit parçalar yıkanır, kırılır, yas öğütme ile öğütülür. Bu yöntem Kütahya’lı ustalar tarafından kullanılır. Artık %80 silika, %10 beyaz kil ve %10 cam frit ile hamur yapmaya hazırdır. Kil ısıtılır ve boza kıvamını alana kadar sulandırılır. Çamur topaklansın diye içine sirke veya üzüm sırası katılabilir. Bu malzemeler çamurun içinde kullanılmasa bile astar karışımda kullanılabilir. Boza kıvamını almış olan çamur, öğütülmüş frit ile silikanın üzerine sürülür ve bu karışım yarım saat çiğnenir. En son suyunu iyice akıtana kadar kurumaya bırakılır.
