El sanatlarının en güzel örneklerinden Çini sanatı hem göze hem de ruha hitap etmektedir. Peki aynı zamanda tomurcuk olarak da adlandırılan kabartma çini nasıl yapılır?
Kabartma Çini
Çini islam dünyasında Milattan Sonra yaklaşık olarak 9. Yüzyılda kullanılmaya başlansa da Türk tarihinde ilk kez kullanımı Karahanlılar dönemine denk gelmektedir. Osmanlı döneminde cami, türbe veya saray, köşk gibi önemli yapıların iç ve dış duvarlarına ısıtılmış balçık üzerine yapılan resimlerle çini sanatı kendini göstermiştir. Bugüne kadar bizlere miras kalmış en önemli sanatlardan biridir. Mekan iç veya dışlarına yapıldığı gibi tabak, çanak gibi eşyalara da işlenerek dekorasyon malzemesi olarak kullanılmasına yol açmıştır. İlk olarak Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim döneminde önem verilerek sanatçılar yetiştirilmeye başlanmış olsa da çiniciliğin yaygınlaşması Mimar Sinan dönemine denk gelmektedir.
Kullanılan Renkler
Genel olarak kabartma çini sanatında mavi, lacivert, siyah ve kırmızı renkleri kullanılmaktadır. Kullanılan bu renklerin her birinin ayrı anlamları olduğu gibi sanatçının iç dünyasını da anlatabildiği için önemlidir.
Önceden torna aleti üzerinde şeklini verdiği ürün üzerine birçok renk kullanılarak zemin yapılır. Bu işleme turnetleme işlemi denir. Sanatçı kendi tarzında seçtiği mofitleri zemin üzerine elmas uçlu kalemiyle çizerek boyama için hazırlar. Çizmiş olduğu motiflerin içine kullanmak istediği renkleri kat kat kabartarak sanatını ortaya çıkartmaya başlar. Sanatçının yaptığı motiflerin kabartılması işi bittiğinde asıl sanatı ortaya çıkartacak olan camsı madde yani sır ürün üzerine kaplanır. Şu an için donul renklere sahip olan ürün 9000 C’lik fırında ısıtılmasının ardından parlak renkler ortaya çıkarak biz sanatseverlere muhteşem bir renk cümbüşü sunmuş olur.
Pişirilen çinilerin kırılmaması için yavaş yavaş soğutulması gerekmektedir. Aksi halde sıcaktan soğuğa hızla geçeceğinden eserler kırılarak verilen bütün emekler boşa çıkacaktır. Kabartma çini sanatı üzerine büyük emekler verilen ve sanatçının tamamen el emeğiyle ortaya çıkan bir sanattır.
Atalarımızdan bizlere miras kalmış olan çinicilik mesleği günümüzde daha çok hobi olarak insanlar tarafından yapılıyor olsa da tarihimize sahip çıkmak adına daha fazla önem verilmesi gerekmektedir. Günümüzde çok az sayıda çini sanaatıçısı bulunmaktdır.
Dediğiniz şey o kadar doğru ki, çini kesinlikle ruha hitap eder . Kabartmalı oluşu da buna hitaben yapılmış. Harika duruyor, instagram adresinizde bulamadım, sipariş verebiliyor muyuz?